W środę 30.05.2018r. klasa VII uczestniczyła w zajęciach terenowych, których celem było przeprowadzenie badań dotyczących stanu czystości wody, gleby i powietrza najbliższej okolicy. Zostały one przeprowadzone za pomocą metody chemicznej oraz metody biowskaźników. Mimo, że zajęcia trwały 3 godziny lekcyjne nie udało się przeprowadzić wszystkich zaplanowanych obserwacji. Blisko 1/3 czasu zajęła wędrówka do miejsca obserwacji.
Przy wyborze stanowiska badań pomocą służyli uczniowie, którzy zaproponowali okolice zwaną „Żelazko”, a dokładnie ciek wodny w tej okolicy tj. Lejkowską Strugę inaczej zwaną Wielkim Rowem. Uczniowie pobrali próbki wody i określili jej parametry fizyko-chemiczne. Poszukiwali również organizmów wodnych charakterystycznych dla wód czystych czyli wrażliwych na zanieczyszczenia bądź gatunków tolerancyjnych żyjących w wodach zanieczyszczonych.
Wyniki badań metodą biowskaźników przedstawiają się następująco:
|
Rzeka- Lejkowska Struga |
Stanowisko obserwacji- okolice osady „Żelazko” |
|
Szerokość koryta |
3 m |
|
Średnia głębokość |
34,5 cm |
|
Prędkość przepływu |
0,4m/s |
|
Typ dna |
piaszczysty |
|
Zapach |
ziemisty |
|
Barwa |
jasno zielony |
|
przezroczystość |
wysoka |
|
Ph wody |
|
|
Gatunki wskaźnikowe i ich liczebność |
chruścik-2 |
|
larwy jętki 3 |
|
|
kiełże zdrojowe-4 |
|
|
Larwy widelnicy |
|
|
pH gleby- 5 |
Z danych wynika, że woda w Strudze Lejkowskiej należy do czystych (orientacyjnie jest to II klasa czystości, wody słabo zeutrofizowane) , ponieważ występują w niej organizmy typu kiełże, larwy jętki, widelnicy i chruścika wodnego. Są to organizmy charakterystyczne dla wód czystych. Nie zaobserwowano organizmów typowych dla wód zanieczyszczonych.
Wyniki badań metodą chemiczną przedstawiają się następująco:
Badanie składu chemicznego wody rzecznej zgodnie z instrukcją producenta zestawu Eko – Badacz
-
- temperatura wody – 20 o C
- poziom fosforanów (PO4) – 0,5
- poziom azotanów (NO3) – 10
- poziom azotynów (NO2) – 0,02
- poziom amonu (NH4) – 0,2
- pH – odczyn wody – 8
- twardość wody – badano 3-krotnie- brak wyniku
|
Zawartość azotanów i azotynów w wodzie |
||
|
Jakość wody |
Stężenie NO3(mg/l) |
Stężenie NO2(mg/l) Amoniak NH4 |
|
I klasa czystości |
5 |
0,03 0,5 |
|
II klasa czystości |
15 |
0,1 1 |
|
III klasa czystości |
25 |
0,5 2 |
|
IV klasa czystości |
50 |
1,0 4 |
|
V klasa czystości |
>50 |
>1,0 >4 |
|
Zawartość fosforanów w wodzie |
|
|
Stężenie fosforanów w mg/l |
Jakość wody |
|
0 – 0,2 |
I klasa czystości |
|
0,21 - 0,5 |
II klasa czystości |
|
0,51 – 1,0 |
III klasa czystości |
|
powyżej 1,0 |
b. zanieczyszczona |
|
Kwasowość pH wody |
pH |
I klasa czystości 6,5-8,06 |
II klasa czystości 6,0-9,0 |
III klasa czystości 6,0-9,0 |
Na podstawie uzyskanych wyników możemy stwierdzić, że badana woda jest I i II klasy czystości.
Temperatura wody ma duży wpływ na współistnienie organizmów wodnych oraz przebieg procesów fizycznych, chemicznych i biologicznych zachodzących w wodach. Wzrost temperatury powoduje zmniejszenie ilości rozpuszczonego tlenu, zwiększenie biologicznego zapotrzebowania na tlen, przyspieszenie procesu nitryfikacji oraz utleniania amoniaku do azotanów (III) i (V), co w efekcie prowadzi do deficytu tlenowego w wodzie. Natomiast podwyższenie temperatury o 10 °C powoduje blisko dwukrotne przyspieszenie reakcji chemicznych i biologicznych zachodzących w wodzie. Podwyższona temperatura zwiększa również toksyczność wielu substancji. Podwyższenie temperatury wód podziemnych może świadczyć o kontakcie z zanieczyszczonymi wodami powierzchniowymi.
Dopuszczalna temperatura wód powierzchniowych w Polsce wynosi 22 °C dla klasy czystości I oraz 26 °C dla klas czystości II i III.
Odczyn wody ma duże znaczenie dla organizmów żywych i przebiegu procesów biochemicznych oraz przemysłowego użytkowania wody. W wodach zbyt kwaśnych lub zbyt zasadowych zamiera życie biologiczne. Niskie pH wody przyspiesza wymywanie metali ciężkich z osadów dennych. Wody o odczynie kwaśnym mają właściwości korozyjne.
Azotany(III) mogą być pochodzenia organicznego lub nieorganicznego. Są one produktem przejściowym w cyklu azotowym zachodzącym w wodach naturalnych.Azotany(III) są nietrwałe i łatwo przechodzą w amoniak lub azotany(V). Wskazane jest aby stężenie azotanów(III) w wodzie nie było większe niż l mg*dm-3.
Azotany(V) występują we wszystkich rodzajach wód. Azotany(V) do wód naturalnych dostają się ze ścieków komunalnych i przemysłowych, z pól nawożonych nawozami azotanowymi, a także z rozkładu organicznych związków azotowych. Azotany występujące w wodach powierzchniowych przyspieszają eutrofizację, co powoduje zmniejszenie wydajności procesów uzdatniania wody oraz pogarsza jej smak i zapach.
Obecność w wodzie naturalnej amoniaku, przy braku azotanów(III) wskazuje na świeże zanieczyszczenie wody ściekami zawierającymi azot.
Jeżeli w wodzie jednocześnie znajduje się amoniak i jony azotanowe(III) może to świadczyć o zanieczyszczeniu istniejącym od pewnego czasu.
Natomiast obecność azotanów(V), przy braku amoniaku i azotanów(III),świadczy o tym, że zanieczyszczenie wody nastąpiło dawno i w tym czasie zaszedł proces samooczyszczenia wody.
